Wat is hyperventilatie
Hyper (te veel) ventilatie (ademen) betekent te veel ademen. Hyperventilatie is
geen ziekte, het is een reactie van het lichaam op angst, stress, psychische druk,
zorgen, (zakelijke) ongerustheid, overmatige inspanning, benauwdheid of emoties.
Kenmerkend voor hyperventilatie is gespannenheid, benauwdheid en de angst die daarmee
samengaat. De spanning kan leiden tot diverse klachten zoals benauwdheid, hartkloppingen,
(spier)pijn op de borst, misselijkheid en duizeligheid. Hyperventilatie is beangstigend,
het voelt alsof je onvoldoende zuurstof binnen krijgt.
Vormen van hyperventilatie
Er bestaan twee vormen van hyperventilatie; acute hyperventilatie en chronische
hyperventilatie. Bij acute hyperventilatie is er sprake van een plotseling gejaagde
ademhaling, hartkloppingen of andere negatieve (fysieke) gevoelens. Er ontstaat
onrust of zelfs angst. Deze angst verstoort de normale lichaamsprocessen, met onprettige
sensaties als gevolg. De klachten kunnen verergeren na de eerste, onverwachte aanval
van hyperventilatie. Er kan angst ontstaan voor herhaling. Wanneer de situatie waarin
de aanval optrad zich later herhaalt, kan de gedachte aan die angst en paniek opnieuw
leiden tot klachten. Zo kunnen mensen in een chronisch patroon van hyperventileren,
angst- en paniekgevoelens terechtkomen: het zogenaamde hyperventilatiesyndroom of
gegeneraliseerde angstsyndroom.
Bij chronische hyperventilatie hyperventileer je als het ware voortdurend, zonder
dat er merkbaar snel of veel geademd wordt. Chronische hyperventilatie wordt gekenmerkt
door vage klachten, die echter constant aanwezig kunnen zijn. Naarmate je je meer
bewust wordt van je hyperventilatie, verergeren de symptomen en wordt de kans op
een aanval groter. Het woord “chronisch” betekent “voortdurend aanwezig”, er wordt
niet mee bedoeld dat de klachten niet zullen overgaan.
Symptomen
Aanhoudende fysieke of mentale belasting verstoort je lichaamsfuncties, je lichaam
reageert met angstsymptomen:
- de spieren spannen,
- de ademhaling en hartslag versnellen,
- de bloeddruk stijgt en
- er wordt extra energie vrijgemaakt.
Omdat hyperventilatie primair een angstreactie is, is het belangrijk te kijken wat de reden is van deze
angstreactie. Gewoonlijk ontspant en herstelt het lichaam zich wanneer de bron
van angst voorbij is.
Omdat we ons niet altijd bewust zijn hoe en in welke mate we op stress of angst
reageren, kan het zijn dat we de stressreactie onvoldoende herkennen en ons niet
(voldoende) ontladen. Het lichaam blijft als het ware gealarmeerd en gespannen.
Dit kan tot het ontstaan van allerlei klachten leiden zoals:
- spierklachten in nek,
- rug of borst,
- hoofdpijn,
- ademklachten,
- darmklachten,
- vermoeidheid en
- slaapproblemen.
Hyperventilatie is bij angst, paniek en depressiviteit een algemene klacht. Wanneer
een reactie als hyperventilatie je vaker overvalt, wordt je nog angstiger en kun
je in een vicieuze cirkel belanden. De gevolgen kunnen je de indruk geven dat je
aan een ernstige ziekte lijdt, maar bij medisch onderzoek blijkt hiervan geen sprake
te zijn. Het kan lang duren voordat blijkt dat hyperventilatie, angst of spanning
aan de klachten ten grondslag ligt.
Behandeling
Bij de behandeling ga ik uit van je eigen zelfwerkzaamheid. Wat kun je zelf doen
om de klachten te verhelpen? De aanpak is individueel en daarom zal de therapeut
een gesprek met je hebben en een onderzoek doen om na te gaan wat de oorzaak
van je klachten is.
Na het gesprek en het onderzoek maken we een persoonlijk behandelplan waarin onder andere
de volgende punten aan de orde komen:
Het verminderen van de angst door:
- Inzicht geven in de oorzaken en symptomen;
- Bewust worden van achterliggende stressoren en oorzaken;
- Aanleren van strategieën.
Verminderen van de spanning door:
- Aanleren van de natuurlijke ademwijze;
- Leren loslaten van overbodige spierspanning;
- Voelen van grenzen en luisteren naar signalen van het lichaam;
- Adviseren over een natuurlijke en gezonde leefwijze, met een goede lichaamshouding
en voldoende lichaamsbeweging.
Je kunt zonder een verwijzing van huisarts of specialist naar Mensendieck zaanzorg. De behandeling wordt vergoed via de aanvullende verzekering. Maak een afspraak.
